ATM: 5 વર્ષમાં ATM માંથી રોકડ ઉપાડમાં 6%નો વધારો
ATM: દેશમાં રેકોર્ડ રોકડ પરિભ્રમણ વચ્ચે, બેંકો ATM તેમજ કેશ ડિપોઝિટ મશીનો, કેશ રિસાયકલર્સની સંખ્યા ઘટાડી રહી છે. અમે તમને અહીં આ પાછળના કારણ વિશે વિગતવાર જણાવી રહ્યા છીએ.
ATM: દેશમાં ડિજિટલ વ્યવહારો સતત વધી રહ્યા છે, પરંતુ તે દરમિયાન ATM માંથી રોકડ ઉપાડમાં પણ રેકોર્ડ વધારો થઈ રહ્યો છે. આ સાથે, બેંકોએ દેશભરમાં તેમની શાખાઓનો ઝડપથી વિસ્તાર પણ કર્યો છે. RBI ના ડેટા અનુસાર, 2021-22 માં દેશમાં 1,30,176 બેંક શાખાઓ હતી. 2024-25 સુધીમાં, તેમની સંખ્યા 9.3% વધીને 1,42,359 થઈ ગઈ.
આ સમયગાળા દરમિયાન, ATM ઉપાડ 6% વધીને લગભગ 31 લાખ કરોડ રૂપિયા થઈ ગયો, પરંતુ આ બધા વચ્ચે, બેંકો તેમના ATM ની સંખ્યા સતત ઘટાડી રહી છે. હવે પ્રશ્ન એ થાય છે કે બેંક શાખાઓ અને ATM માંથી રોકડ ઉપાડ સતત વધી રહ્યો છે ત્યારે બેંકો ATM ની સંખ્યા કેમ ઘટાડી રહી છે. અમે તમને આ બધા વિશે અહીં વિગતવાર જણાવી રહ્યા છીએ.
5 વર્ષમાં કેટલા ATM ઘટ્યા?
દેશમાં છેલ્લા 5 વર્ષમાં બેંકની બ્રાંચની સંખ્યા 1,30,176 થી વધીને 1,42,359 થઈ ગઈ છે, પણ આ સમયગાળામાં દેશભરના બેંકો દ્વારા હજારો ATM બંધ કરવામાં આવ્યા છે. RBI ના ડેટા અનુસાર, 2022-23 થી 2024-25 વચ્ચે લગભગ 5,000 ATM ઘટ્યા છે. 2020-21માં સરકારી, ખાનગી અને વિદેશી બેંકોના ATMની સંખ્યા 2,11,332 હતી. 2022-23માં આ સંખ્યા વધીને 2,16,629 થઈ ગઈ, પરંતુ 2024-25માં ફરી ઘટીને 2,11,656 થઈ ગઈ છે.
દેશમાં રેકોર્ડ કેશ સર્ક્યુલેશન વચ્ચે બેંક ATM અને કેશ ડિપોઝિટ માટે કેશ રિસાયકલર્સની સંખ્યા પણ ઘટી રહી છે. જોકે RBI અનુસાર, ડિજિટલ પેમેન્ટની મર્યાદિત પહોંચવાળા ગ્રામ્ય અને અર્ધ શહેરી વિસ્તારોમાં ATMની માગ હજુ યથાવત છે. આથી કેશ વિથડ્રૉલના આંકડા પણ વધ્યા છે. નાણાં વર્ષ 2024-25માં ATMમાંથી 30.6 લાખ કરોડ રૂપિયા નકદ વિથડ્રૉલ થયા, જ્યારે નાણાં વર્ષ 2020-21માં આ આંકડો 28.89 લાખ કરોડ રહ્યો હતો.
દેશમાં ATM કેમ ઘટી રહ્યા છે?
મહંગા મેન્ટેનન્સના કારણે બેંકો ATM ઘટાવી રહ્યા છે. ઉદ્યોગ નિષ્ણાતો કહે છે કે ATM ચલાવવું બેંકો માટે ખર્ચાળ છે, કારણ કે કેશ મેનેજમેન્ટ અને કૅસેટ સ્વેપ સહિત મેન્ટેનન્સ ખર્ચ વધી રહ્યો છે. દેશમાં ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન્સમાં વધારો થતાં ATMની સંખ્યા ઘટી રહી છે.
