Kashi: શિવની કાશી પર જયારે 64 યોગિનીયો મોહિત થઈ, હવે ચૌસઠી દેવીના રૂપમાં થાય છે પૂજા
Kashi: જ્યારે ૬૪ યોગીનીઓ શિવની કાશીથી મોહિત થઈ ગઈ હતી, ત્યારે હવે તેમને ચૌસત્તી દેવી તરીકે પૂજવામાં આવે છે.
સ્કંદ પુરાણના કાશીખંડમાં વર્ણન છે કે ચૌસઠી માતાના દર્શન અને પૂજા કરવાથી પાપોનો નાશ થાય છે. નવરાત્રી દરમિયાન તેમની પૂજા કરવાથી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. ચૌસઠી ઘાટ પર સ્થિત ચોસઠ અથવા ચૌસઠી યોગિની મંદિર પાછળની વાર્તા પણ ખૂબ સુંદર છે.
Kashi: “મેં તમારી કાશી જોઈ, જ્યાં અમર વિશ્વનાથ વિશ્વેશ્વરજી રહે છે…” હિન્દી લેખક ભારતેન્દુ હરિશ્ચંદ્રની આ કવિતા કાશીની સુંદરતાનો ઉલ્લેખ કરે છે. દર વર્ષે ૧૦ કરોડથી વધુ પ્રવાસીઓ શિવનગરી આ સુંદરતા અને વિશિષ્ટતા જોવા માટે પહોંચે છે. ધાર્મિક ગ્રંથો કહે છે કે 64 યોગીનીઓ પણ કાશી આવ્યા હતા. પણ તેણીને આ શહેર એટલું બધું ગમ્યું કે તે અહીં જ રહી ગઈ. માતાની પૂજા ચૌસત્તી દેવીના રૂપમાં કરવામાં આવે છે.
સ્કંદ પુરાણના કાશીખંડમાં વર્ણન છે કે ચૌસઠી માતાના દર્શન અને પૂજા કરવાથી પાપોનો નાશ થાય છે. નવરાત્રી દરમિયાન તેમની પૂજા કરવાથી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે.
ચૌસઠીઘાટ પર સ્થિત ચોસઠ અથવા ચૌસઠી યોગિની મંદિર પાછળની વાર્તા પણ ખૂબ સુંદર છે. જ્યોતિષી, યજ્ઞચાર્ય અને વૈદિક કર્મકાંડના મહિમા વર્ણવ્યો હતો.
સ્કંદ પુરાણના કાશી ખંડમાં વર્ણવાયું છે કે ચૌસઠી માતાના દર્શન અને પૂજનથી પાપ નષ્ટ થાય છે. નવરાત્રિમાં તેમની આરાધનાથી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે.
ચૌસઠી ઘાટ સ્થિત ચૌસઠી યોગિની મંદિરના પાછળની કથા ખૂબ જ સુંદર છે. જ્યોતિષાચાર્ય, યજ્ઞાચાર્ય અને વૈદિક કર્મકાંડી પંડિત રત્નેશ ત્રિપાઠીએ માતાજીની મહિમાનું વર્ણન કર્યું છે.
બાબા વિશ્વનાથે કાશી મોકલ્યા હતા 64 યોગિનીયોને
પં. રત્નેશ ત્રિપાઠીએ જણાવ્યું કે માન્યતા મુજબ પ્રાચીન સમયમાં કાશી (આનંદવનમ્)માં દિવોદાસ નામના રાજા હતા. તેઓ ધર્મપ્રવૃત્ત હતા, પણ તેમને ભગવાન શિવની આરાધના પસંદ ન હતી. રાજાએ દેવતાઓને કહ્યું કે જો શિવ કાશી છોડીને ચાલ્યા જાય, તો તેઓ કાશીને સ્વર્ગ સમાન બનાવી દેશે. દેવતાઓએ ભગવાન શિવ પાસે પ્રાર્થના કરી કે તેઓ કાશી છોડી દે. શિવે તેમની વાત માની લીધી અને કૈલાશ પરવત પર વસવા ગયા.
ત્યારે, થોડા સમય પછી બાબા વિશ્વનાથે 64 યોગિનીયોને કાશી મોકલ્યા. યોગિનીયોને કાશી એટલી ગમી ગઈ કે તેમણે અહીં જ વસવાની ઈચ્છા ભગવાન શિવ સમક્ષ વ્યક્ત કરી. ત્યારથી આ યોગિનીઓને ચૌસઠી માતાના સ્વરૂપમાં પૂજવામાં આવે છે.
મંદિરમાં મહિષાસુર મર્દિની અને ચૌસઠી માતાની પ્રતિમાઓ
કાશીના વતની જ્ઞાનેશ્વર પાંડેના જણાવ્યા મુજબ, મંદિરમાં મહિષાસુર મર્દિની અને ચૌસઠી માતાની મૂર્તિઓ સ્થાપિત છે. જેની પૂજા-અર્ચનથી પુણ્યની પ્રાપ્તી થાય છે. મંદિરમાં માતા ભદ્રકાલીની પ્રતિમાનો પણ વિહાર છે. માન્યતા છે કે તેમના દર્શન-પૂજનથી તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે.
નગરમાં વિશિષ્ટ સ્થાન ધરાવતું મંદિર
ચૌસઠી ઘાટના વિસ્તારમાં આવેલું આ મંદિર ભક્તો માટે શ્રદ્ધાનું કેન્દ્ર છે. અહીં નવરાત્રિ અને હોળી જેવા પાવન અવસરો પર ભક્તોનો ઘાટ લાગે છે. ખાસ કરીને કહેવાય છે કે માતાને ગુલાલ ચઢાવ્યા વગર હોળી આરંભ થતી નથી.
ઘાટનું ઇતિહાસ
ચૌસઠી ઘાટનું નિર્માણ 16મી શતાબ્દીમાં બંગાળના રાજા પ્રતિપાદિત્યએ કરાવ્યું હતું. ત્યારબાદ તેની હાલત ખરાબ થઈ જતા 18મી શતાબ્દીમાં બંગાળના રાતા દિગ્પતિયાએ તેનો પુનઃનિર્માણ કરાવ્યો હતો.
આ સ્થાન કાશીનું આધ્યાત્મિક હૃદય છે, જ્યાં શિવશક્તિના સંગમમાં ભક્તજનોને દિવ્ય શાંતિનો અનુભવ થાય છે.
