Banks Cash
Banks Liquidity Crisis: 15 ડિસેમ્બર સુધી એડવાન્સ ટેક્સ જમા કરાવવાને કારણે બેંકોમાંથી 1.4 લાખ કરોડ રૂપિયાની રોકડ ઉપાડી લેવામાં આવી છે.
Banks Liquidity Crisis: સ્થાનિક બેંકોમાં રોકડની અછતનું સંકટ વધુ ઘેરી બન્યું છે. આવી સ્થિતિમાં બેંકો પાસે લોન વહેંચવા માટે રોકડનો અભાવ હોઈ શકે છે. હોમ લોન કે કાર લોન કે એજ્યુકેશન લોન કે એગ્રીકલ્ચર લોન કે કોર્પોરેટ લોન તમામ લોન આપવામાં બેંકોના હાથ બંધાયેલા છે. કંપનીઓ દ્વારા એડવાન્સ ટેક્સ પેમેન્ટ અને બેન્કિંગ સેક્ટર રેગ્યુલેટર રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા રૂપિયાના ઘટાડાને રોકવા ડોલર વેચવાને કારણે બેન્કો રોકડની તંગીનો સામનો કરી રહી છે.
6 મહિનામાં સૌથી મોટી રોકડ કટોકટી!
બ્લૂમબર્ગ ઇકોનોમિક્સ ઇન્ડેક્સ અનુસાર, દેશની બેંકિંગ સિસ્ટમમાં છ મહિનામાં સૌથી મોટી રોકડની અછત જોવા મળી છે. બેંકોએ આરબીઆઈ પાસેથી શું ઉધાર લીધું છે તેના આધારે અનુમાન લગાવવામાં આવી રહ્યું છે કે સોમવાર સુધી બેંકોમાં 1.5 લાખ કરોડ રૂપિયાની રોકડની અછત છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંક ઓક્ટોબર 2024 થી સતત ડોલરનું વેચાણ કરી રહી છે, જેના કારણે રોકડ સંકટ વધી રહ્યું છે.
રૂપિયામાં નબળાઈ અને વેપાર ખાધને કારણે કટોકટી વધી છે
બેંકોમાં રોકડની તંગી વધવાની ભીતિ છે. મંગળવાર, 17 ડિસેમ્બર, 2024ના રોજ એક ડોલર સામે રૂપિયો 84.93 રૂપિયાના રેકોર્ડ સ્તરે ગબડી ગયો હતો. રૂપિયો 85ની નીચે જવાની તૈયારી કરી રહ્યો છે. આ ઉપરાંત વધતી જતી વેપાર ખાધ અને મજબૂત ડોલરના કારણે પણ સમસ્યા વધી છે. આવી સ્થિતિમાં, આરબીઆઈ રૂપિયાને પકડી રાખવા માટે વધુ ડોલર વેચી શકે છે, જેના કારણે બેંકિંગ સિસ્ટમમાં રોકડની અછત થઈ શકે છે. જોકે, 6 ડિસેમ્બરે આરબીઆઈએ કેશ રિઝર્વ રેશિયો (સીઆરઆર)ને 50 બેસિસ પોઈન્ટ્સ 4.50 ટકાથી ઘટાડીને 4 ટકા કર્યો હતો જેથી બેન્કિંગ સિસ્ટમમાં રોકડ વધારી શકાય. વૃદ્ધિને વેગ આપવા માટે બેંકો મહત્તમ લોનનું વિતરણ કરી શકશે. આરબીઆઈના આ નિર્ણયથી બેંકિંગ સિસ્ટમમાં 1.16 લાખ કરોડ રૂપિયાની રોકડ વધારવામાં મદદ મળશે, પરંતુ આરબીઆઈનો આ નિર્ણય હવે અપૂરતો સાબિત થઈ રહ્યો છે.
1.4 લાખ કરોડ એડવાન્સ ટેક્સમાં ગયા
વર્તમાન નાણાકીય વર્ષના ત્રીજા ક્વાર્ટર માટે એડવાન્સ ટેક્સ જમા કરવાની છેલ્લી તારીખ 15 ડિસેમ્બર, 2024 હતી. કંપનીઓ દ્વારા જમા કરાયેલા એડવાન્સ ટેક્સના કારણે 1.4 લાખ કરોડ રૂપિયા બેંકિંગ સિસ્ટમમાંથી બહાર નીકળી ગયા છે, જે રોકડ સંકટનું મુખ્ય કારણ છે. આવી સ્થિતિમાં લોન આપવામાં બેંકોના હાથ બંધાઈ શકે છે.
