Unemployment In India
Unemployment In India: વિશ્વનો સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો દેશ ભારત માત્ર વૈશ્વિક મંચ પર જ નહીં પરંતુ આર્થિક પ્રવૃત્તિઓમાં પણ પ્રગતિ કરી રહ્યો છે. અહીંના અર્થતંત્રને મોટી અને શિક્ષિત માનવ મૂડીનો લાભ મળ્યો છે. તેનાથી વિપરીત, ભારતના શિક્ષિત યુવાનો ઉચ્ચ બેરોજગારીનો સામનો કરી રહ્યા છે, જે ભારતીય અર્થતંત્ર અને શ્રમ બજાર વચ્ચેના અસંતુલનને પ્રતિબિંબિત કરે છે. સત્તાવાર આંકડાઓ અનુસાર, કેરળમાં યુવા બેરોજગારીનો દર રાજ્યોમાં સૌથી વધુ છે, જ્યારે મધ્ય પ્રદેશમાં સૌથી ઓછો છે. ચાલો જાણીએ કે ભારતના વિવિધ રાજ્યોમાં બેરોજગારીની સ્થિતિ શું છે.
સૌથી વધુ બેરોજગારી દર ધરાવતાં રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો:
- લક્ષદ્વીપ: 15-29 વર્ષની વય જૂથમાં 36.2% (સ્ત્રીઓમાં 79.7%, પુરુષોમાં 26.2%).
- આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓ: 33.6% (સ્ત્રીઓમાં 49.5%, પુરુષોમાં 24%)
- કેરળ: 29.9% (સ્ત્રીઓમાં 47.1%, પુરુષોમાં 19.3%)
- નાગાલેન્ડ: 27.4%
- મણિપુર: 22.9%
- અરુણાચલ પ્રદેશ: 20.9%
- ગોવા: 19.1%
સૌથી ઓછો બેરોજગારી દર ધરાવતા રાજ્યો:
- મધ્ય પ્રદેશ: લગભગ 0.9%
- ગુજરાત: 1.1%
- ઝારખંડ: 1.3%
- છત્તીસગઢ: આશરે 2.5%
- દિલ્હી: લગભગ 2.1%
સમગ્ર દેશમાં મહિલાઓનો બેરોજગારી દર વધી રહ્યો છે. ઉદાહરણ તરીકે, મહિલાઓ માટે એકંદરે બેરોજગારીનો દર પાછલા વર્ષમાં વધીને 3.2% થયો છે. યુવા જૂથ (15-29 વર્ષ)માં આ દર વધુ ચિંતાજનક છે, જેમાં કુલ યુવા બેરોજગારી દર બે આંકડામાં એટલે કે લગભગ 10.2% છે.
બેરોજગારીની સ્થિતિ પણ શહેરી અને ગ્રામીણ વિસ્તારો વચ્ચે બદલાય છે. શહેરી વિસ્તારોમાં યુવા બેરોજગારી દર લગભગ 14.7% છે, જ્યારે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં તે માત્ર 8.5% છે.
ભારતનો સરેરાશ બેરોજગારી દર 2023-24 દરમિયાન લગભગ 3.2% પર સ્થિર રહેવાની ધારણા છે. પાછલા વર્ષોની સરખામણીમાં આ એક સકારાત્મક સંકેત છે, પરંતુ તે ખાસ કરીને મહિલાઓ અને યુવાનો માટે ચિંતાનો વિષય છે. ભારતના વિવિધ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં બેરોજગારીની સ્થિતિ અલગ-અલગ હોય છે, જે માત્ર આર્થિક વૃદ્ધિને જ અસર કરતી નથી પરંતુ સામાજિક માળખા પર પણ ઊંડી અસર કરે છે.
