‘unicorns’ : દેશમાં એક અબજ ડોલરથી વધુ મૂલ્યાંકન ધરાવતી ‘યુનિકોર્ન’ કંપનીઓની સંખ્યા ચાર વર્ષમાં પ્રથમ વખત ઘટીને 67 થઈ ગઈ છે. મંગળવારે એક રિપોર્ટમાં આ દાવો કરવામાં આવ્યો છે. ‘હુરુન ગ્લોબલ યુનિકોર્ન ઇન્ડેક્સ 2024’ અનુસાર, ભારતમાં યુનિકોર્નનો દરજ્જો ધરાવતી સ્ટાર્ટઅપ કંપનીઓની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો હોવા છતાં, દેશે વિશ્વભરમાં યુનિકોર્નના ત્રીજા સૌથી મોટા હબ તરીકેનો દરજ્જો જાળવી રાખ્યો છે. એજ્યુકેશન-ટેક્નોલોજી ફર્મ બાયજુ હવે યુનિકોર્ન સ્ટેટસમાંથી બહાર થઈ ગઈ છે, રિપોર્ટ કહે છે.
એક વર્ષ પહેલા, બાયજુનું વેલ્યુએશન $22 બિલિયનથી વધુ હતું પરંતુ હાલમાં તેનું વેલ્યુએશન ભારે ઘટીને એક બિલિયન ડૉલરથી પણ ઓછું થઈ ગયું છે. હુરુન રિપોર્ટ કહે છે કે બાયજુના વેલ્યુએશનમાં થયેલા આ મોટા ઘટાડાથી તે વિશ્વના કોઈપણ સ્ટાર્ટઅપની સરખામણીમાં સૌથી મોટા ઘટાડા સાથે કંપની બની ગઈ છે. બાયજુ વિશે ટિપ્પણી કરતા, રુપર્ટ હૂગવેર્ફે, અધ્યક્ષ અને મુખ્ય સંશોધક, હુરુન રિપોર્ટ, જણાવ્યું હતું કે કેટલાક સ્ટાર્ટઅપ્સ વાસ્તવમાં નિષ્ફળ જાય છે અને પ્રક્રિયામાં મોટા પ્રમાણમાં મીડિયાનું ધ્યાન આકર્ષિત કરે છે. જો કે, આવી કંપનીઓ અર્થતંત્ર માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
રિપોર્ટ અનુસાર, ફૂડ ડિલિવરી પ્લેટફોર્મ સ્વિગી અને ફૅન્ટેસી ગેમિંગ ફર્મ ડ્રીમ11 એ ભારતના સૌથી મૂલ્યવાન યુનિકોર્ન છે, જેનું મૂલ્ય $8 બિલિયન છે. આ પછી રેઝરપે આવે છે, જેનું મૂલ્ય $7.5 બિલિયન છે. જો કે, ભારતની બે અગ્રણી યુનિકોર્ન કંપનીઓ વૈશ્વિક સ્તરે 83મા ક્રમે છે જ્યારે રેઝરપે 94મા ક્રમે છે.
હુરુન ઈન્ડિયાના મુખ્ય સંશોધક અનસ રહેમાન જુનૈદે જણાવ્યું હતું કે 1,453 યુનિકોર્નની યાદીમાં ભારતીય કંપનીઓની સંખ્યામાં એકંદરે ઘટાડો સ્ટોક ઈન્ડેક્સમાં સારો ફાયદો હોવા છતાં સ્ટાર્ટઅપ સેક્ટરમાં રોકાણનો અભાવ દર્શાવે છે. આ સિવાય દેશની બહાર કંપનીઓ શરૂ કરવાના વલણે પણ ભારતની સંભાવનાઓને નુકસાન પહોંચાડ્યું છે. ભારતમાંથી પેઢી સ્થાપકોએ દેશની બહાર 109 યુનિકોર્ન શરૂ કર્યા, જ્યારે દેશમાં તેમની સંખ્યા 67 હતી.
