China Plus One strategy : ચાઇના પ્લસ વન વ્યૂહરચનાનો લાભ લેવાની ભારતની સંભાવના વિશે દરેક જગ્યાએ ખૂબ જ અવાજ છે, પરંતુ આંકડા અલગ પરિસ્થિતિ દર્શાવે છે. OECD ડેટા દર્શાવે છે કે ગ્લોબલ ફોરેન ડાયરેક્ટ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ (FDI)માં ભારતનો હિસ્સો 2023ના પ્રથમ નવ મહિનામાં ઘટીને 2.19 ટકા થયો હતો, જે 2022ના સમાન સમયગાળામાં 3.5 ટકા હતો.
ચીનમાં એફડીઆઈનો પ્રવાહ પણ નાટકીય રીતે ઘટીને 2023ના પ્રથમ નવ મહિનામાં 1.7 ટકા થયો હતો, જે 2022ના સમાન સમયગાળામાં 12.5 ટકા હતો. આનાથી ભારતને કોઈ ફાયદો થયો નથી, પરંતુ ચીનના નુકસાનથી અમેરિકા, કેનેડા, મેક્સિકો, બ્રાઝિલ, પોલેન્ડ અને જર્મનીને ફાયદો થયો છે, જેણે તેમનો વૈશ્વિક હિસ્સો વધાર્યો છે.
કેલેન્ડર વર્ષ 2023ના પ્રથમ નવ મહિનામાં વૈશ્વિક FDI ના પ્રવાહમાં 29 ટકા હિસ્સા સાથે અમેરિકા ટોચ પર છે. ગયા વર્ષે તેનો હિસ્સો 24 ટકા હતો. સેમિકન્ડક્ટર્સ અને ઈલેક્ટ્રોનિક્સમાં આવનારા રોકાણ દ્વારા આને વેગ મળ્યો છે અને વર્ષ 2023માં તાઈવાનમાંથી કુલ $11.25 બિલિયન એફડીઆઈને મંજૂરી આપવામાં આવી છે.
ચિપ્સ એક્ટ હેઠળની સરકારી યોજનાઓએ પણ મદદ કરી છે. સરકારે સેમિકન્ડક્ટર ઉદ્યોગ માટે સબસિડીમાં $50 બિલિયનની ફાળવણી કરી છે. વધુમાં, યુ.એસ. અને ચીન વચ્ચેના ભૌગોલિક રાજકીય તણાવે તાઇવાન અને દક્ષિણ કોરિયા જેવા દેશોની ઘણી કંપનીઓને ચીન પરની તેમની નિર્ભરતા ઘટાડવા અને યુ.એસ.માં મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ્સ સ્થાપવા માટે આકર્ષ્યા છે.
પરિસ્થિતિ અંગે કોટક ઇન્સ્ટિટ્યુશનલ ઇક્વિટીઝનો રિપોર્ટ કહે છે, ‘ચાઇના પ્લસ વન અને નોંધપાત્ર સુધારાઓ છતાં ભારતમાં FDI ના પ્રવાહમાં હજુ નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ જોવા મળી નથી. બીજી તરફ, ચીનમાં એફડીઆઈના પ્રવાહમાં થયેલા મોટા ઘટાડાથી અમેરિકા અને કેટલાક દેશોને ફાયદો થતો જણાય છે.
અમેરિકા ઉપરાંત કેનેડાને પણ આનાથી ઘણો ફાયદો થયો છે. સમીક્ષા હેઠળના સમયગાળા દરમિયાન FDIમાં તેનો વૈશ્વિક હિસ્સો 2.9 ટકાથી વધીને 4.9 ટકા થયો છે. આનો ફાયદો મેક્સિકોને પણ મળ્યો છે. તેનો હિસ્સો પણ 2.8 ટકાથી વધીને 3.6 ટકા થયો છે. જર્મનીનો હિસ્સો પણ વધીને 2 ટકા થયો છે, જે સમાન સમયગાળામાં 0.4 ટકાથી તીવ્ર વધારો છે.
ભારતે તેની પ્રોડક્શન લિન્ક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (PLI) સ્કીમ અને સેમિકન્ડક્ટર પોલિસી દ્વારા વિદેશી રોકાણ આકર્ષવામાં પણ થોડી સફળતા મેળવી છે. Apple Inc ના તેના વિક્રેતાઓ સાથેના જોડાણે મોબાઈલ નિકાસ વધારવામાં મદદ કરી છે.
