Internet benking : RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે સોમવારે જણાવ્યું હતું કે ઇન્ટરનેટ બેન્કિંગની સુવિધા માટે ઇન્ટરઓપરેબલ પેમેન્ટ સિસ્ટમ આ વર્ષે શરૂ થવાની સંભાવના છે. આનાથી વેપારીઓને ટ્રાન્ઝેક્શનના તાત્કાલિક સમાધાનની સુવિધા મળી શકશે. ઈન્ટરનેટ બેંકિંગ એ ઓનલાઈન પેમેન્ટ ટ્રાન્ઝેક્શનની સૌથી જૂની પદ્ધતિઓ પૈકીની એક છે અને આવકવેરો, વીમા પ્રિમીયમ, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ પેમેન્ટ્સ અને ઈ-કોમર્સ જેવી ચૂકવણી માટે પસંદગીની પદ્ધતિ છે. હાલમાં આવા વ્યવહારો પેમેન્ટ એગ્રીગેટર (PA) દ્વારા થાય છે. પરંતુ આ ટ્રાન્ઝેક્શન માટે બેંકને અલગ અલગ ઓનલાઈન પ્લેટફોર્મના દરેક પેમેન્ટ એગ્રીગેટર સાથે અલગથી સંકળાયેલું હોવું જરૂરી છે. પેમેન્ટ ‘એગ્રીગેટર’ એ તૃતીય-પક્ષ સેવા પ્રદાતા છે જે ગ્રાહકોને ઓનલાઈન ચૂકવણી સ્વીકારવા અને વ્યવસાયોને ચૂકવણી સ્વીકારવા સક્ષમ બનાવે છે.
ડિજિટલ પેમેન્ટ્સ અવેરનેસ વીક ફંક્શનને સંબોધતા, સેન્ટ્રલ બેંકના ગવર્નરે કહ્યું, ‘બહુવિધ પેમેન્ટ એગ્રીગેટર્સ સાથે, બેંક માટે દરેક PA સાથે સંકલન કરવું મુશ્કેલ બની જાય છે. વધુમાં, એકલ ચુકવણી પ્રણાલીની ગેરહાજરી અને આવા વ્યવહારો માટે અલગ નિયમોને લીધે વેપારીઓના ખાતામાં ચૂકવણી જમા કરવામાં વિલંબ થાય છે અને પતાવટના જોખમો સામે આવે છે.’ આ અવરોધોને ધ્યાનમાં રાખીને, આરબીઆઈના ‘પેમેન્ટ્સ વિઝન 2025’ એ ઈન્ટરનેટ બેંકિંગ વ્યવહારો માટે ઇન્ટરઓપરેબલ પેમેન્ટ સિસ્ટમની કલ્પના કરી છે. આ માટે RBIએ NPCI ભારત બિલપે લિમિટેડ (NBBL) ને આવી સિસ્ટમ લાગુ કરવા માટે મંજૂરી આપી હતી.
