સ્વચ્છ સર્વેક્ષણ એવોર્ડ 2023 સુરત: સુરત હવે સૌથી સ્વચ્છ શહેરોની લીગમાં ઈન્દોરમાં જોડાઈ ગયું છે. 1994માં સુરતમાં પ્લેગનો ફેલાવો સ્થાનિક વહીવટમાં સુધારા તરફ દોરી ગયો હોવાનું કહેવાય છે.
- મધ્યપ્રદેશનું ઈન્દોર અને ગુજરાતનું સુરત શહેર આ વર્ષે સંયુક્ત રીતે દેશના સૌથી સ્વચ્છ શહેર બન્યા છે. ઈન્દોરને સતત સાતમી વખત દેશનું સૌથી સ્વચ્છ શહેર બનવાનો ખિતાબ મળ્યો છે. આ સાથે જ ડાયમંડ સિટી સુરત પ્રથમ વખત સ્વચ્છતાના શિખરે પહોંચ્યું છે.
સ્વચ્છ સર્વેક્ષણ રિપોર્ટ 2023 રિપોર્ટ શું છે?
- ગુરુવારે ‘સ્વચ્છ સર્વેક્ષણ 2023’ પુરસ્કારોની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ નવી દિલ્હીના ભારત મંડપમ ખાતે આવાસ અને શહેરી બાબતોના મંત્રાલય દ્વારા આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં સ્વચ્છતા પુરસ્કારો એનાયત કર્યા. અહીં 13 પુરસ્કાર વિજેતાઓને સ્વચ્છ શહેર, સ્વચ્છ છાવણી, સફાઈ મિત્ર સુરક્ષા, ગંગા ટાઉન અને શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરનાર રાજ્યની શ્રેણીઓ હેઠળ સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
- 2016માં જ્યારે સ્વચ્છ સર્વેક્ષણ એવોર્ડની શરૂઆત કરવામાં આવી ત્યારે દેશના માત્ર 73 મોટા શહેરોનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું હતું. આજે સાતમા વર્ષે આ સર્વેમાં 4477 શહેરોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. આ વર્ષે, સ્વચ્છ સિટી એવોર્ડ્સમાં, લાંબા સમયથી પડેલા લેન્ડફિલ્સને દૂર કરવા, પ્લાસ્ટિકના કચરાનું સંચાલન કરવા, રિડ્યુસ, રિયુઝ, રિસાયકલના સિદ્ધાંતોને અમલમાં મૂકવા અને સફાઈ મિત્રોની સલામતીની ખાતરી કરવાને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી હતી. સ્વચ્છ સર્વેક્ષણ 2023 કચરાને કિંમતી સંસાધનોમાં રૂપાંતરિત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. 3,000 થી વધુ મૂલ્યાંકનકારોની ટીમે આ સર્વે હાથ ધર્યો હતો.
સુરત અંગે સ્વચ્છ સર્વેક્ષણ રિપોર્ટમાં શું છે?
- આ વર્ષે, બે શહેરોને સંયુક્ત રીતે ક્લીનસ્ટ સિટી એવોર્ડ કેટેગરીમાં વિજેતા જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા. સુરત હવે ઈન્દોરની સાથે સૌથી સ્વચ્છ શહેરોની લીગમાં સામેલ થઈ ગયું છે. ઈન્દોરની સાથે પોર્ટ સિટી સુરતે પણ આ વખતે ટોચનું સન્માન મેળવ્યું છે. આ પહેલા ઈન્દોર સતત છ વર્ષથી ટોચનું સ્થાન મેળવતું હતું.
પાછલા વર્ષોમાં સુરતનું રેન્કિંગ શું હતું?
- 2016માં જ્યારે પ્રથમ સ્વચ્છ સર્વેક્ષણ સર્વે હાથ ધરવામાં આવ્યો ત્યારે સુરત છઠ્ઠા સ્થાને હતું. 2017માં તેમાં સુધારો થયો અને ચોથા સ્થાને પહોંચ્યો. જોકે, તેને 2018 અને 2019માં આંચકો લાગ્યો હતો અને તેનું રેન્કિંગ 14માં સ્થાને આવી ગયું હતું. 2020માં સુરત ફરી બીજા સ્થાને પહોંચ્યું અને આ ટ્રેન્ડ 2022 સુધી ચાલુ રહ્યો. હવે આ સ્વચ્છતાની પરાકાષ્ઠા છે.
શહેરે આ સિદ્ધિ કેવી રીતે હાંસલ કરી?
- કહેવાય છે કે ક્યારેક આપણે આપણી ભૂલોમાંથી શીખી લઈએ છીએ. હીરાના વેપાર માટે વિશ્વમાં પ્રખ્યાત એવા સુરતનો ચહેરો બદલવાની સ્વચ્છતાની કહાણી પણ એ જ પ્રેરણા પૂરી પાડે છે. હકીકતમાં, 1994 માં, શહેર પ્લેગ રોગચાળા દ્વારા ખરાબ રીતે ફટકો પડ્યો હતો. પૂર દરમિયાન ગટરો ઉભરાઈ ગઈ હતી જેના કારણે મરેલા ઉંદરો શેરીઓમાં ફેલાઈ ગયા હતા. આ ઘટનામાં સેંકડો લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા જે રોગચાળો બની ગયો હતો અને લોકોએ મોટા પાયે સ્થળાંતર કર્યું હતું.
- 2006માં શહેરમાં ફરી પૂર આવ્યું. આ વખતે શહેરના ખોટા આયોજનને કારણે લોકોને મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. એવું કહેવાય છે કે વર્ષ 1994માં સુરતમાં પ્લેગનો ફેલાવો સ્થાનિક વહીવટમાં સુધારાનું કારણ બન્યું હતું. 1990 ના દાયકાના મધ્યમાં અને અંતમાં, સુરતના બે મ્યુનિસિપલ કમિશનરો, એસ.આર. રાવ અને એસ. જગદીસનના પ્રયાસોથી કચરો એકત્ર કરવામાં અને શેરીઓની સફાઈ, હોટલોમાં સ્વચ્છતાના ધોરણોનું અમલીકરણ, અને ધાતુવાળા રસ્તાઓ અને શૌચાલયોની જોગવાઈમાં પરિવર્તન આવ્યું. ઝૂંપડપટ્ટી. પૂર્ણ.
- આવા અન્ય ફેરફારોને લીધે, સુરત જે ગંદુ, પૂરગ્રસ્ત અને રોગગ્રસ્ત શહેર હતું તે આજે દેશનું સૌથી સ્વચ્છ શહેર બન્યું છે. વસ્તીમાં ઝડપી વધારો થવા છતાં, સુરતમાં મચ્છરજન્ય પરોપજીવી રોગો જેવા કે મેલેરિયાના કેસમાં ઝડપથી ઘટાડો થયો છે.
- અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર સુરત એક એવું શહેર છે જે દરેક ઘરમાંથી કચરો એકઠો કરે છે. અહીં રહેણાંક સોસાયટીઓને કચરાના નિકાલ માટે પ્રોત્સાહન પણ આપવામાં આવે છે. અહીં રાત્રે રસ્તાઓની સફાઈ કરવામાં આવે છે.
લોકોની ભૂમિકા શું હતી?
- સામાન્ય લોકોની ભાગીદારી વિના કોઈ પણ ઉદ્દેશ્ય સફળ થતું નથી, તે સુરતની જનતાએ બતાવી દીધું છે. અહીંના લોકો માત્ર વિવિધ અભિયાનોમાં જ ભાગ લેતા નથી પરંતુ તેમના માટે પૈસા પણ એકત્રિત કરે છે. લોકોએ સમગ્ર શહેરમાં સર્વેલન્સ કેમેરા લગાવવા માટે પૈસા દાનમાં આપ્યા.
