નાગરિકતા સુધારો કાયદો: સંશોધિત નાગરિકતા અધિનિયમ (CAA) ને ડિસેમ્બર 2019 માં સંસદ દ્વારા મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. આ પછી દેશના ઘણા ભાગોમાં આના વિરોધમાં દેખાવો થયા હતા.
CAA નિયમો સૂચિત: લોકસભા ચૂંટણીની તારીખોની જાહેરાત પહેલા કેન્દ્ર સરકાર નાગરિકતા સુધારા કાયદા (CAA)ને લઈને મોટો નિર્ણય લઈ શકે છે. સરકાર લોકસભા ચૂંટણીની જાહેરાત પહેલા CAA 2019ના નિયમોને સૂચિત કરશે. સમાચાર એજન્સી પીટીઆઈએ મંગળવારે (2 જાન્યુઆરી) એક વરિષ્ઠ સરકારી અધિકારીને ટાંકીને આ માહિતી આપી હતી.
- કેન્દ્રની મોદી સરકાર દ્વારા લાવવામાં આવેલા CAA હેઠળ, 31 ડિસેમ્બર, 2014 સુધી બાંગ્લાદેશ, પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનથી ભારતમાં આવેલા અત્યાચાર ગુજારાયેલા બિન-મુસ્લિમ સ્થળાંતર કરનારાઓ (હિંદુ, શીખ, જૈન, બૌદ્ધ, પારસી અને ખ્રિસ્તીઓ)ને ભારતીય નાગરિકતા આપવામાં આવશે. સંસદે ડિસેમ્બર 2019 માં સંબંધિત બિલને મંજૂરી આપી હતી અને બાદમાં રાષ્ટ્રપતિ પાસેથી મંજૂરી મળ્યા પછી, તેના વિરોધમાં દેશના કેટલાક ભાગોમાં મોટા પ્રદર્શનો થયા હતા.
અધિકારીએ શું કહ્યું?
- અધિકારીએ કહ્યું, ‘અમે ટૂંક સમયમાં CAAના નિયમો જારી કરવાના છીએ. નિયમો જારી થયા પછી, કાયદો લાગુ કરી શકાય છે અને પાત્ર લોકોને ભારતીય નાગરિકતા આપી શકાય છે. કાયદામાં ચાર વર્ષથી વધુનો વિલંબ થયો છે અને કાયદાના અમલ માટે નિયમો જરૂરી છે.
- એપ્રિલ-મે મહિનામાં લોકસભાની ચૂંટણી યોજાય તેવી શક્યતા છે. આગામી લોકસભા ચૂંટણીની જાહેરાત પહેલા કાયદાના નિયમોની જાણ કરવામાં આવશે કે કેમ તે અંગે પૂછવામાં આવતા અધિકારીએ કહ્યું, ‘હા, તે પહેલા જ.
- તેમણે કહ્યું, “નિયમો તૈયાર છે અને ઓનલાઈન પોર્ટલ પણ તૈયાર છે અને સમગ્ર પ્રક્રિયા ઓનલાઈન થશે.” અરજદારોએ તે વર્ષ જાહેર કરવું આવશ્યક છે કે જેમાં તેઓ મુસાફરી દસ્તાવેજો વિના ભારતમાં પ્રવેશ્યા હતા. અરજદારો પાસેથી કોઈ દસ્તાવેજો પૂછવામાં આવશે નહીં.
અમિત શાહે શું કહ્યું?
- કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે 27 ડિસેમ્બરે કહ્યું હતું કે CAAના અમલીકરણને કોઈ રોકી શકે નહીં, કારણ કે તે દેશનો કાયદો છે. તેમણે પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જી પર આ મુદ્દે લોકોને ગેરમાર્ગે દોરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો.
- કોલકાતામાં પાર્ટીની બેઠકને સંબોધિત કરતી વખતે શાહે કહ્યું હતું કે CAAનો અમલ એ ભાજપની પ્રતિબદ્ધતા છે. મમતા બેનર્જીની આગેવાની હેઠળની તૃણમૂલ કોંગ્રેસ CAAનો વિરોધ કરી રહી છે. પશ્ચિમ બંગાળમાં છેલ્લી લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓમાં CAA લાગુ કરવાનું વચન ભાજપનો મુખ્ય ચૂંટણી મુદ્દો હતો.
કેટલા લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા?
- સંસદીય પ્રક્રિયાના નિયમો અનુસાર, કોઈપણ કાયદા માટેના નિયમો રાષ્ટ્રપતિની સંમતિ મળ્યાના છ મહિનાની અંદર ઘડવા જોઈએ અથવા લોકસભા અને રાજ્યસભામાં ગૌણ વિધાન સમિતિઓ પાસેથી વિસ્તરણની વિનંતી કરવી જોઈએ.
- ગૃહ મંત્રાલય નિયમો બનાવવા માટે 2020 થી નિયમિત સમયાંતરે સંસદીય સમિતિઓ પાસેથી વિસ્તરણ લઈ રહ્યું છે. CAA વિરોધ દરમિયાન અથવા પોલીસ કાર્યવાહીમાં 100 થી વધુ લોકોના મોત થયા હતા.
