આઠમું પગારપંચ મંજૂર: પગારમાં ૧૮૦% સુધીનો વધારો થવાની શક્યતા
લગભગ 10 મહિનાની રાહ જોયા પછી, મંગળવારે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં મળેલી કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળની બેઠકમાં આઠમા પગાર પંચ માટે સંદર્ભ શરતો (ToR) ને મંજૂરી આપવામાં આવી.
આ નિર્ણયથી દેશભરના આશરે 50 લાખ કેન્દ્ર સરકારી કર્મચારીઓ અને 6.9 મિલિયન પેન્શનરોને નોંધપાત્ર રાહત મળી છે.
સરકારે આ વર્ષની શરૂઆતમાં આઠમા પગાર પંચની રચનાની જાહેરાત કરી હતી, જેનો ઉદ્દેશ્ય કર્મચારીઓ અને પેન્શનરોના પગાર અને ભથ્થામાં સુધારો કરવાનો હતો.
તેનું અધ્યક્ષ કોણ હશે?
સુપ્રીમ કોર્ટના ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશ રંજના પ્રકાશ દેસાઈ આઠમા પગાર પંચના અધ્યક્ષ બનશે. તેમની સાથે
IIM બેંગ્લોરના પ્રોફેસર પુલક ઘોષ અને
પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રાલયના સચિવ પંકજ જૈન સભ્યો તરીકે જોડાશે.
સરકારે કમિશનને 18 મહિનાની અંદર તેની ભલામણો રજૂ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, કમિશન વિવિધ હિસ્સેદારો સાથે પરામર્શ કર્યા પછી રિપોર્ટ તૈયાર કરશે.
માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું કે કમિશનનો વચગાળાનો રિપોર્ટ રજૂ થયા પછી જ અમલીકરણની તારીખ નક્કી કરવામાં આવશે, જોકે તે 1 જાન્યુઆરી, 2026 થી અમલમાં આવવાની અપેક્ષા છે.
સંદર્ભની શરતો (ToR) શું છે?
સંદર્ભની શરતો એ દસ્તાવેજો છે જે પગાર પંચના કાર્ય માટે માળખું અને દિશા નિર્ધારિત કરે છે. તેમાં બધા નિયમો, માપદંડો અને પ્રક્રિયાઓ શામેલ છે જેના આધારે કમિશન તેની ભલામણો ઘડે છે.
આ ડ્રાફ્ટ સંયુક્ત સલાહકાર મશીનરી (JCM) દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવે છે, જે નાણા મંત્રાલય હેઠળ કાર્ય કરે છે.
ડ્રાફ્ટને કેન્દ્રીય કેબિનેટ તરફથી અંતિમ મંજૂરી મળે છે. JCM માં વિવિધ મંત્રાલયોના પ્રતિનિધિઓનો સમાવેશ થાય છે, જેમાંથી 12 સભ્યો એક સ્થાયી સમિતિ બનાવે છે અને ToR ને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે સચિવ-સ્તરના અધિકારીઓ સાથે ચર્ચા કરે છે.
પગાર વધારા માટેનું ફોર્મ્યુલા શું છે – ફિટમેન્ટ ફેક્ટર?
કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓ માટે પગાર વધારો ફિટમેન્ટ ફેક્ટર પર આધાર રાખે છે.
આ એક ગુણક છે જેના દ્વારા જૂના મૂળભૂત પગારનો ગુણાકાર કરીને નવો મૂળભૂત પગાર નક્કી કરવામાં આવે છે.
સૂત્ર:
નવો મૂળભૂત પગાર = જૂનો મૂળભૂત પગાર × ફિટમેન્ટ પરિબળ
ઉદાહરણ તરીકે, સાતમા પગાર પંચમાં ફિટમેન્ટ પરિબળ 2.57 હતો.
જો કોઈ કર્મચારીનો જૂનો મૂળભૂત પગાર ₹10,000 હોય, તો નવો મૂળભૂત પગાર ₹25,700 (10,000 × 2.57) હશે.
પગારમાં કેટલો વધારો થઈ શકે છે?
એવું માનવામાં આવે છે કે આઠમા પગાર પંચમાં ફિટમેન્ટ પરિબળ 1.83 અને 2.86 ની વચ્ચે નિશ્ચિત કરી શકાય છે.
જો આવું થાય, તો કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓ માટે 100% થી 180% સુધીનો પગાર વધારો શક્ય છે.
સાતમા પગાર પંચના 2.57 ફિટમેન્ટ પરિબળના પરિણામે પગારમાં 157% વધારો થયો – લઘુત્તમ મૂળભૂત પગાર ₹7,000 થી વધારીને ₹18,000 કરવામાં આવ્યો.
જોકે, નવા કમિશનની ભલામણો પર વિચાર કરતી વખતે સરકાર ફુગાવાનો દર, રાજકોષીય ખાધ અને એકંદર આર્થિક પરિસ્થિતિ જેવા પરિબળોને ધ્યાનમાં લેશે.
